چطور و با چه هزینه ای مینیاتوریست شوید

به گزارش مشرق، شده است تا به حال به يک تابلوي مينياتور (نگارگري) نگاه کنيد و آن‌قدر غرق در آن شويد که احساس کنيد از عالم واقعي خارج شده‌ايد و پا به دنياي ديگري گذاشته‌ايد؟

آن چيزي که به خاطر جزئيات زيادش به اسم تابلوي نگارگري مي‌تواند بيننده را وارد دنياي ديگري کند فردي به نام مينياتوريست (نگارگر) خلق کرده است. ممکن است با خودتان فکر کنيد که نگارگر شدن کار سخت و پر هزينه‌اي است اما وقتي با يک نگارگر روبه‌رو مي‌شويد مي‌بينيد چيزي که باعث نگارگر شدن او شده پشتکار و علاقه‌اش بوده است.

مينياتور چيست؟ مينياتوريست کيست؟

نگارگري يعني نقاشي اصيل ايراني. ما ايران را با نگارگري مي‌شناسيم نگارگري ما برگرفته از هنر شرقي است. چيني‌ها چيزهايي را در نقاشي از ما گرفته‌اند و ما ايراني‌ها هم چيز‌هايي را از آنان اقتباس کرده‌ايم. زماني که نقاشي در ايران رايج شد چون کشيدن چيزي عين واقعيت، توهين به خلقت بود، با الهام از طبيعت و تلفيق آن با فکرشان به ايجاد اثر پرداختند که در نتيجه نگارگري که نقاشي ويژه ايرانيان باشد به‌وجود آمد و به همين دليل است که در نگارگري اغراق و مبالغه زياد ديده مي‌شود.

استفاده نکردن از پرسپکتيو در مينياتور و هم‌چنين استفاده نکردن از رنگ‌هاي ترکيبي از خصوصيات نگارگري است، البته استاد «محمود فرشچيان» اين قانون را به هم زده و يک نقاشي ايراني را به‌وجود آورده که در آن رنگ‌ها ترکيبي هستند و در آن پرسپکتيو و آناتومي را مي‌توان ديد. به کسي که اين کار را انجام مي‌دهد هم نگارگر مي‌گويند.

مشق مينياتوري

آن چيزي که يک نگارگر قديمي‌کار به عنوان نگارگري کار مي‌کند با آن چيزي که در حال حاضر در 90 درصد آموزشگاه‌ها آموزش مي‌دهند خيلي فرق دارد. براي يادگيري نگارگري قديم استاد به شاگرد مشق‌هايي مي‌گويد، به اين‌صورت که آثار نگارگري قديم را با ذغال و خودکار و مداد بکشند. اسکيس سريع بزنند.

يعني يک اثر نگارگري قديمي هنوز سر‌مشق يک نگارگر جديد است. مثل خوشنويسي است مثلا کسي که مي‌خواهد نستعليق ياد بگيرد از او انتظار ندارند کاري جديد ارائه دهد و بايد از روي آثار اساتيد قديمي مشق بنويسد. نگارگري قديم هم مشق دارد. مشق آن نگاه کردن به آثار قديم است. پس تا اين‌جا فهميديم از کارهاي اوليه‌اي که براي نگارگر شدن بايد انجام داد مشق کردن از روي آثار نگارگري قديمي است. البته خيلي‌ها هستند که اين کار را دوست ندارند و نمي‌پسندند و به سبک نگارگري جديد رو مي‌آورند.

آموزش مينياتور

در دانشگا‌ه‌ها بسته به اين‌که مدير گروه دانشگاه چه استادي را انتخاب کرده باشد يکي از دو سبک جديد يا قديم آموزش داده مي‌شود که دانشجو بسته به علاقه خود مي‌تواند يکي از اين دو را دنبال کند و ادامه دهد و در آن حرفه‌اي شود. حتي گاهي ديده مي‌شود در يک دانشگاه دو استاد وجود دارند که يکي سبک قديم را آموزش مي‌دهد و ديگري سبک جديد را.


راه مينياتوريست شدن

به يک آموزشکده آزاد که در آن نگارگري آموزش مي‌دهند مراجعه کنيد. ديگر اين‌که در يکي از رشته‌هاي هنر مثل فرش يا هنر‌هاي سنتي و... تحصيل کنيد و اگر از چند واحد نگارگري که بايد بگذرانيد خوش‌تان آمد خودتان پيگير شويد و يک نگارگر شويد. روش ديگري که وجود دارد اين است که براي تحصيل، دانشگاه علمي کاربردي را انتخاب کنيد و مستقيم به تحصيل در رشته‌اي با عنوان نگارگري بپردازيد.

البته بعضي‌ها هم فوق ديپلم خود را در رشته نقاشي مي‌گيرند و تحصيلات تکميلي خود را در رشته نگارگري که يکي از گرايش‌هاي اين رشته است ادامه مي‌دهند، يا اگر خيلي عشق نگارگري هستيد مي‌توانيد از همان دبيرستان رشته نقاشي را انتخاب کنيد و چند واحد نگارگري را در آن بگذرانيد.

براي کشيدن يک اثر نگارگري بسته به اين‌که مهارت و سرعت نگارگر و حجم کار چه‌قدر باشد از يک روز تا چندين ماه زمان لازم است، ممکن است شما براي کشيدن اولين اثرتان 7 ماه زمان لازم داشته باشيد اما اگر قرار باشد همان کار را چند سالي بعد از نگارگر شدن‌تان انجام دهيد کمتر از يکي دو ماه طول بکشد. البته اين بازه‌هاي زماني بستگي به حجم کار هم دارد؛ مثلا تابلويي که يک شخصيت دارد، سريع‌تر از تابلويي با همان ابعاد و تعداد 20 يا 30 شخصيت تمام مي‌شود.
زمان و لوازم مينياتوريست شدن

مدت زماني که لازم است تا يک فرد نگارگر شود کاملا بستگي به خودش دارد. که چه‌قدر استعداد و علاقه دارد. ناگفته نماند اين کار اصلا پرخرج نيست و نياز به ابزارآلات خاصي هم ندارد. چيزي که براي نگارگر شدن خيلي لازم است، تمرين و پشتکار است. چيزي که براي شروع کار لازم است چند تا کاغذ A4 و يک مداد و يک پاک کن است! براي انجام يک کار حرفه‌اي هم يک جعبه آبرنگ به اين فهرست اضافه مي‌شود که مدت‌ها به کارتان مي‌آيد. ممکن است شما فقط هفته‌اي يک روز در کلاس درس نگارگري حاضر شويد اما تا جلسه بعدي کلاس تمرين و تمرين و تمرين را نبايد فراموش کنيد. چرا که همين تمرين‌ها مي‌تواند به اندازه ماه‌ها حضور در کلاس به يادگيري و تسلط شما کمک کند.

سبک‌هاي مينياتور

نگارگري خودش دو دسته است؛ يکي نگارگري جديد و ديگري نگارگري قديم. نگارگري قديم همان نقاشي قديم ايراني است. يعني اگر شما بخواهيد در اينترنت جست‌وجويي انجام دهيد و از کليد واژه نقاشي قديم ايران استفاده کنيد همان نگارگري مي‌آيد. در واقع نقاشي قديم ايران را با نگارگري‌اش مي‌شناسند. ولي نگارگري الان؛ با آن چيزي که نگارگري قديم بوده است خيلي فرق دارد. از ديد قديمي‌کارها ديگر به اين نگارگري نمي‌گويند، بلکه به آن سبکي از نقاشي گفته مي‌شود. چون هيچ ربطي به نگارگري که قديمي‌کارها کار مي‌کردند ندارد.

مثلا سبک استاد «فرشچيان» و «آقاميري» يک سبکي از نقاشي ايران است، البته اين‌ها به همان اسم نگارگر شناخته مي‌شوند. در هر کدام از اين سبک‌هاي قديم و جديد باز سبک‌هاي مختلفي وجود دارد. مثلا در سبک قديم سبک‌هايي مثل «مکتب اصفهان»، «مکتب شيراز»، «مکتب تيموري» و در سبک‌هاي جديد سبک‌هايي مانند «سبک فرشچيان»، «سبک آقاميري» و... وجود دارد.

بزرگان مينياتور

«رضا عباسي» که مربوط به دوره صفوي است. «سلطان محمد» و «ميرزا علي» جزو نگارگر‌هاي تراز اول قديم هستند. «محمود فرشچيان» و «محمدباقر آقاميري» هم جزو بزرگان عرصه نگارگري جديد هستند. ناگفته نماند شما براي اين‌که تبديل به يک نگارگر مشهور شويد مي‌توانيد آثار نفيس‌تان را بدون چشم داشت به موزه‌ها و سران کشور‌ها هديه بدهيد!

جايي براي مينياتورها

آثار نگارگري در جاهاي مختلفي نگهداري مي‌شود. مثلا تابلوي معروف «عصر عاشورا»ي استاد فرشچيان در موزه آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شود. بقيه آثار نگارگري استاد فرشچيان در موزه کاخ سعد‌آباد تهران نگهداري مي‌شود. معمولا در هر موزه‌اي يک تا چند اثر نگارگري وجود دارد. بقيه آثار نگارگري را مي‌توانيد در دوسالانه نگارگري ببينيد که در موزه هنر‌هاي معاصر تهران برگزار مي‌شود و هر دو سال يک بار اساتيد اين حوزه آثار خود را به نمايش و رقابت مي‌گذارند.

درآمد مينياتوريست‌ها

بهترين و در واقع تنها راه درآمد براي يک نگارگر اين است که يک آموزشگاه تاسيس کند و در آن به ساير هنرجوها نگارگري آموزش دهد و براي اين آموزش‌ها از هنرجو شهريه دريافت کند. در غير اين‌صورت با فروش آثار نگارگري نمي‌شود امرار معاش کرد.

مشتري آثار مينياتوري

معمولا مجموعه ‌داراني مشتري اين آثار هستند که در کشور‌هاي ديگر مجموعه نگارگري دارند. اين آثار معمولا از طريق واسطه‌ها به فروش مي‌رسد و به دست اين مجموعه داران _که در کشور‌هايي مثل دبي و ترکيه که به آثار قديمي ايراني علاقه‌مند هستند_ مي‌رسد. قيمت تابلوها بسته به ميزان شهرت نگارنده اندازه‌هاي متفاوتي دارد.

موقعيت اجتماعي مينياتوريست

يک نگارگر معمولا در جامعه مورد توجه و جايگاه خاص قرار نمي‌گيرد. مگر در شرايطي که در اين رشته در دانشگاهي استاد باشد که در اين‌صورت هم اين جايگاه به خاطر استاد دانشگاه بودنش است نه نگارگر بودن!

هزينه‌اي براي خلق مينياتور

بستگي به ابزاري دارد که مي‌خواهيد استفاده کنيد. مثلا شما مي‌توانيد از يک قلم‌موي «ره‌آورد» يا از يک قلم‌موي «دست‌ساز» که از موي گربه ساخته شده استفاده کنيد. که قيمت اين‌ها با هم خيلي تفاوت دارد. مثلا شما با صرف 200 يا 300 هزار تومان براي مواد اوليه (که در کشيدن آن از طلا هم استفاده شده)، تابلويي به قيمت 3 ميليون تومان را آماده کنيد يا يک تابلوي 100 هزار توماني که شايد فقط 3 هزارتومان مواد اوليه در آن به کار رفته باشد.

فروش اثر مينياتوري

مي‌توانيد در بازار خريد و فروش نگارگري براي خودتان جايي پيدا کنيد و خودتان مستقيم جنس را به مشتري برسانيد. مثلا هر چند وقت يک‌بار سري به يکي از کشور‌هاي اطراف که به اين آثار علاقه‌مند هستند بزنيد. پيدا کردن جايگاه براي فروش آثار مي‌تواند در ميزان درآمد‌زايي نگارگر موثر باشد. البته مي‌توانيد هم آثارتان را به يک فروشنده آثار هنري بسپاريد و چند ماهي منتظر بمانيد تا مشتري‌اش پيدا شود و به فروش برسد. يا اين‌که به کم قانع باشيد و همه آثارتان را به «منوچهري» تهران ببريد و يک جا بفروشيد و پولش را نقد دريافت کنيد.

حرف آخر

حواس‌تان باشد اگر عشق به نگارگري داريد وارد اين رشته شويد و به چشم شغل به آن نگاه نکنيد. کسي مي‌تواند از اين کار لذت ببرد که دغدغه فروش آثارش را براي کسب درآمد نداشته باشد. اصطلاحا کار نان درآوري نيست. مگر اين‌که تصميم بگيريد پا روي روحيه هنري‌تان بگذاريد و گنجشک را جاي قناري در آن رنگ و اقدام به توليد انبوه و کل فروشي کنيد که اين شيوه چندان با روحيه يک هنرمند سازگاري ندارد.