فرش قرمز اروپا و استرالیا برای پرستاران ایرانی

روزنامه توسعه ایرانی: از اواخر بهمن‌ماه که خبر شیوع کرونا و بیماری کووید-19 به‌صورت رسمی منتشر شد پزشکان و پرستاران در خط مقدم مبارزه با این بیماری قرار گرفتند. از آن روزها بیش از هشت ماه می‌گذرد و بسیاری از آنان برای زحمات شبانه‌روزی‌شان حتی حقوق هم نگرفته‌اند. هفته‌ها دوری از خانواده و شرایط سخت کاری در بیمارستان‌ها نیز کار را برایشان سخت‌تر کرده است. این موضوعات به مرور زمان باعث ایجاد فرسایش روحی بین کادر درمانی بیمارستان‌ها شده است.

علاوه بر این مشکلات، امنیت شغلی پرستاران نیز سال‌هاست که این قشر را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد. با شیوع ویروس کرونا، هزاران پرستار و بهیار جان خود را در روند رسیدگی به بیماران در معرض خطر قرار داده‌اند و بدون هیچ چشم‌داشتی در حال خدمت به بیماران هستند، با این حال عدم توجه و بی‌مهری مسئولان باعث شده تا موج جدید مهاجرت پرستاران آغاز شود.

عدم تحقق وعده‌ها پرستاران را دلسرد کرده است

چند سالی می‌شود که بسیاری از وعده‌هایی که به پرستاران داده‌شده، عملی نشده و این موضوع فرصت خوبی است تا کشورهای اروپایی برای جذب پرستاران و مهاجرت آسان آن‌ها به دلیل کمبود نیروی انسانی اقدامات لازم را انجام دهند. رئیس هیأت‌‌مدیره نظام پرستاری تهران در مورد مهاجرت پرستاران گفته است: وضعیت کادر درمان و مخصوصاً پرستاران در هشت ماه مبارزه با ویروس کرونا به سمت فرسایشی شدن رفته است. بسیاری از پرستاران مدت‌هاست که خانواده خود را ندیده‌اند. حتی مراسم عروسی خود را لغو کردند تا در کنار مردم باشند.

آرمین زارعیان، همچنین افزود: در جلسات مختلف با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و دولت بارها به فرسودگی و فشار کاری که بر پرستاران وارد شده اشاره کردم و هشدار دادم که بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند فاجعه‌ای بزرگ را ایجاد کند، اما علی‌رغم تمام هشدارها شاهد بی‌توجهی به این قشر بودیم.

چندی پیش وزیر بهداشت وعده داد برای بهبود رسیدگی به بیماران کرونایی پرستارانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند در اولویت استخدام باشند و همان زمان هم گفته‌ شد حقوق پرستاران و پزشکان به دلیل زحماتشان افزایش خواهد یافت. با این حال فیش‌های حقوقی پزشکان و پرستان که کمی بعد از این اظهارنظرها منتشر شد چیزی غیر از این وعده را نشان می‌داد و از استخدام‌های دائمی پرستاران هم خبری نبود. در برخی مناطق کشور نیز پرستاران تنها برای 89 روز استخدام و با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند. در همین راستا مرداد امسال ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وعده داد که مشکلات استخدام پرستاران ۸۹ روزه به‌زودی و در آینده نزدیک برطرف خواهد شد؛ که این وعده هم هنوز محقق نشده است.

همان زمان که بحث استخدام پرستاران 89 روزه مطرح شد خانه پرستار چنین قراردادهایی را «استثمار نیروی کار» دانست. به عبارت دیگر، حتی در این شرایط دولت حاضر نشد وضعیت شغلی و استخدامی پرستاران را بهبود بخشد و دانشگاه‌های علوم پزشکی حتی در آگهی جذب ۸۹ روزه متذکر شدند: «انعقاد قرارداد پاره‌وقت هیچ‌گونه تعهد استخدامی برای دانشگاه ایجاد نخواهد کرد».

این در حالی است که پیش از این مریم حضرتی، معاونت پرستاری وزارت بهداشت برای مقابله با ویروس کرونا فراخوان استخدام منتشر کرده و از پرستاران بیکار، بازنشسته و حتی دانشجویان سال آخر این رشته خواسته بود برای کار داوطلب شوند.

از اعتراض تا فداکاری، راهی که پرستاران طی کرده‌اند

پیش از شیوع کرونا و آغاز روزهای کاری سخت برای پرستان نیز، این قشر همواره از اقشار معترض بودند. پایین بودن حقوق پرستاران که در برخی موارد حتی دریافتی ماهانه‌ای پایین‌تر از معلمان هم داشتند؛ باعث شده بود تا به دفعات دست به اعتراض بزنند.

به گفته سازمان بهداشت جهانی 70 درصد نیروی شاغل در بهداشت و درمان در دنیا را زنان تشکیل می‌دهند. در ایران شمار پرستاران زن به 90 درصد می‌رسد، از این رو کمی حقوق پرستاران، علاوه بر تبعیض شغلی نشانه تبعیض جنسیتی هم هست.

اواخر سال گذشته اصغر دالوندی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری هم در نامه‌ای به وزیر بهداشت مطالبات برآورده نشده پرستاران را یادآوری کرده بود: حذف اضافه‌کاری اجباری، استانداردسازی خدمات پرستاری، شفافیت در شرح وظایف مراقبت‌های پرستاری و حذف کارهای غیرمرتبط، پرداخت معوقات پاداش خدمت بازنشستگان و تعیین استاندارد تعداد پرستار به‌ازای بیماران.

رئیس هیأت‌‌مدیره نظام پرستاری تهران: از زمانی که ویروس کرونا در کشورهای اروپایی شیوع پیدا کرد، به دلیل کمبود نیروهای متخصص در بیمارستان‌های اروپایی شرایط ورود پرستاران در این کشورها فراهم شد، به‌طوری‌که نمره زبان برای پذیرش نیز برداشته شده است و پرستاران به‌راحتی جذب این کشورها می‌شوند

درمورد آخر می‌توان به این نکته اشاره کرد که کشور ما برای رسیدن به استاندارد جهانی با کمبود ۲۹۰ هزار پرستار مواجه است. در حال حاضر به ازای هر هزار نفر، در ایران تنها سه پرستار مشغول به کارند. شیوع کرونا، افزایش ساعات کاری پرستاران و کمبود نیرو باعث شده تا بسیاری از بیمارستان‌ها مرخصی کادر درمانی خود را لغو کنند و همین موضوع فشار مضاعفی به این قشر وارد کرده است.

با تمام این موارد پرستاران از مسئولیت خود شانه خالی نکردند تا آنجا که «نرجس خانعلی‌زاده» پرستار ۲۵ ساله بر اثر این بیماری اولین شهید کادر درمان شناخته شد.

درخواست خروج از کشور بیش از هزار پرستار در ماه‌های اخیر

سختی کار، ندیدن خانواده‌ها و ترس از ابتلا به بیماری برای تمام پرستاران دنیا یکسان است. در بسیاری از کشورهای دنیا برخی پرستاران خسته شده‌ و شغل خود را ترک کرده‌اند؛ با این حساب تمام دنیا با بحران پرستار و کادر درمانی در حال دست‌وپنجه نرم کردن است. عملی نشدن حداقل خواسته‌های پرستاران در ایران شرایط را برای دل کندن از ایران و مهاجرت به سایر کشورهای دنیا هموارتر کرده و کشورهای دیگر نیز برای جذب پرستاران ایرانی فرش قرمز پهن کرده‌اند.

به گفته زارعیان در این مدت پرستاران زیادی تصمیم گرفته‌اند از ایران خارج شوند و طی چند ماه اخیر بیش از هزار پرستار درخواست خروج از کشور را داده‌اند. مقصد اکثر این پرستاران کشور‌های اروپایی و آمریکای شمالی و استرالیاست که بیشترین درخواست جذب پرستاران ایرانی را دارند و با توجه به شیوع ویروس کرونا و بهتر بودن شرایط مهاجرت پرستاران درخواست‌ها مبنی بر مهاجرت پرستاران طی چند ماه اخیر افزایش چشمگیری داشته است.

عدم دریافت به‌موقع و دقیق پاداش کرونا، بی‌تدبیری در زمینه حفظ منابع انسانی، عدم جذب نیروهای ۸۹ روزه از اصلی‌ترین دلایل مهاجرت پرستاران است؛ زیرا وعده‌های زیادی در زمینه معیشت پرستاران داده شده است اما تاکنون هیچ اقدام مؤثری در این زمینه صورت نگرفته که می‌تواند جای نگرانی داشته باشد. از سوی دیگر با توجه به اوج‌گیری کرونا در تهران و شلوغی بیمارستان‌ها از بیماران کرونایی، تنها در تهران با کمبود ۷ هزار پرستار مواجهیم.

در چند ماه اخیر بیش از هزار پرستار درخواست خروج از کشور را داده‌اند. مقصد اکثر این پرستاران کشور‌های اروپایی، آمریکای شمالی و استرالیاست که بیشترین درخواست جذب پرستاران ایرانی را دارند

آسان‌تر شدن شرایط پذیرش پرستاران مهاجر

زارعیان با اشاره به جذب نیروهای پرستار به کشورهای خارجی گفت: از زمانی که ویروس کرونا در کشورهای اروپایی شیوع پیدا کرد، به دلیل کمبود نیروهای متخصص در بیمارستان‌های اروپایی شرایط ورود پرستاران در این کشورها فراهم شد، به‌طوری‌که نمره زبان برای پذیرش برداشته شده است و پرستاران به‌راحتی جذب این کشورها می‌شوند.

درمان پرستاران کرونایی در بیمارستان خودشان هم هزینه دارد

بی‌مهری‌ها به پرستاران تنها مختص به استخدام‌های نصفه و نیمه، ندادن حقوق و پاداش و لغو مرخصی‌هایشان نمی‌شود. در ایامی که باید همه از این قهرمانان سلامت تجلیل و تشکر کنند متأسفانه شاهد برخی کم‌لطفی‌ها نسبت به پرستاران هستیم؛ گزارش‌های میدانی خبرگزاری آنا نشان می‌دهد که در برخی بیمارستان‌های دولتی و خصوصی زمانی که پرستاری در خط مبارزه با کرونا مبتلابه این ویروس می‌شود برای درمان و بستری شدنش در همان بیمارستان باید هزینه درمان بپردازد.

این اتفاق در حالی برای برخی پرستاران و سفیدپوشان سلامت رخ می‌دهد که در طول مدت درمان و قرنطینه نه‌تنها برای آن‌ها مرخصی تشویقی حساب‌ نشده بلکه کسر از حقوق هم داشته‌اند، همچنین برخی از بیمارستان‌های خصوصی مبلغ ۵۵۰ هزار تومان برای تست PCR از پرستاران دریافت می‌کنند. فرشید الازمنی، معاون اجرایی سازمان نظام پرستاری تهران بزرگ هم این موضوع را تأیید کرد. او در خصوص دریافت هزینه درمان کرونا از پرستارانی که در طول مدت خدمتشان به بیماران کرونایی به ویروس کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند، گفته بود: این روزها که کشور در شرایط جنگ با کروناست متأسفانه برخی بیمارستان‌ها برای طول مدت درمان اقدام به دریافت وجه از پرستاران می‌کنند که این کار اصلاً درست نیست. حال با این شرایط، آیا مهاجرت پرستاران از کشور پدیده‌ای عجیب به نظر می‌رسد؟